مفاهیمی نوین و پیشرفت های چون شهر لجستیکی، مراکز لجستیکی و حتی بنادر خشک که مدت هاستدر جهان مورد توجه هستند، هنوز جایگاهی در شبکه حمل و نقل و تجارت کشورمان ندارند.
چرا که مهم ترین پیش نیازهای ایجاد چنین مراکزی که زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری و تعامل صحیح نهادهای مرتبط هستند هنوز آن گونه که باید در کشور وجود ندارد. تمامی مفاهیم فوق تحت عنوان کلی هاب لجستیکی قابل طبقه بندی هستند. تعاریف بسیار متنوع و متفاوتی از هاب های لجستیکی در جهان ارائه شده و علاوه بر آن هر کشور عنوان خاص خود را برای انواع هاب های لجستیکی به کار می برد.
شهر لجستیکی چیست
شهر لجستیکی کامل ترین نوع هاب لجستیکی است. شهر لجستیکی مفهوم جدیدی است که شاید عمر آن به ده سال هم نرسد. در عوض مراکز لجستیکی دارای ادبیات خاص خود هستند که با وجود تنوع و گوناگونی در نحوه تقسیم بندی و عناوین و حتی نحوه تعریف ، با تکیه بر منابع معتبر می توان تقسیم بندی نسبتا شفافی را از این مراکز ارائه نمود. با توجه به تنوع در مراکز لجستیکی ، پارک های لجستیکی ، دهکده های بار ، مراکز توزیع شهری ، مناطق لجستیکی و بنادر خشک به عنوان انواع مهم و معروف این مراکز در کشور مد نظر قرار گرفته اند.
مراکزی در ایران هستند که به نوعی نقش هاب را در امور مرتبط با لجستیک ایفا می کنند، اما شاید نتوان براساس تعاریف نام مراکز لجستیکی را بر آنها نهاد. در این راستا دسته سوم هاب های لجستیکی یعنی گروه سایر به این زیرساخت ها تخصیص داده شده است. پایانه های صادراتی ، پایانه های بار و پایانه های مرزی از جمله این مراکز هستند. پایانه های صادراتی کمابیش نقش هاب های لجستیکی را در زمینه صادرات ایفا می کنند. پایانه های بار اما تنها هابی برای تجمع رانندگان و شرکت های حمل و نقل هستند که جریان کالایی از آنها عبور نمی کند. بالاخره پایانه های مرزی مکان هایی برای عبور کالاهای ترانزیتی هستند که می توانند به عنوان مبنایی برای توسعه مراکز لجستیکی تبدیل شوند.
شهر لجستیکی را می توان پیشرفته ترین و کامل ترین نوع هاب های لجستیکی دانست که به تازگی در سطح جهان مورد توجه قرار گرفته اند. در واقع شهر لجستیکی حد کمال یک هاب لجستیکی است.
شهرهای لجستیک که تنها در دهه اخیر مورد توجه قرار گرفته اند. در واقع این مراکز قابلیت ارائه خدمات لجستیکی را در سطوح بین المللی دارا هستند. چنین مراکزی نیازمند زیرساخت های عظیمی همچون فرودگاه بندر هستند.
در تعریف فوق شهر لجستیکی را مجموعه ای از تعدادی پایانه ، فرودگاه ها ، بندر ، دهکده بار و مواردی از این قبیل دانسته اند که در یک محدوده جغرافیایی به صورت شبکه ای یکپارچه با یکدیگر در ارتباط هستند، دیده شده است. از ویژگی های مهم این هاب ها می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
- قرارگیری در مناطق آزاد
- پشتیبانی از کامل ترین شکل حمل و نقل چندوجهی و ایجاد یکپارچگی کامل بین سیستم های حمل و نقل
- قابلیت ارائه کامل ترین طیف خدمات لجستیکی و خدمات ارزش افزوده شامل جا به جایی ، ذخیره سازی ، پردازش محصولات ، بسته بندی ، تولید سبک و مونتاژ
- هاب ترانزیتی بین المللی برای انتقال کالای بین قاره ای ، هاب توزیع بین المللی برای شرکت های جهانی جهت ذخیره سازی و توزیع کالا در مناطق مختلف جهان.
